بررسی اثر تغییر قیمت انرژی بر بهره وری در صنایع تولیدی ایران

یکی از شروط لازم برای دست یافتن به توسعه همه جانبه، وجود رشد اقتصادی است. تولید را می توان با افزودن کمی عوامل تولید، افزایش داد. به دلیل محدودیت منابع و افزایش آلودگی محیط زیست و هزینه های اجتماعی، امکان افزایش مداوم عوامل تولید مهیا نیست. در اینجا نیاز به بهره وری برای افزایش تولید مطرح می شود. بخش صنعت سهم زیادی در رشد تولید ناخالص ملی ایران دارد. افزایش بهره وری نیز همواره در طول برنامه های چهارم و پنجم توسعه مورد تاکید قرار گرفته اند. از سویی دیگر حدود 80 درصد انرژی (به عنوان یکی از عوامل تولید) صنایع تولیدی ایران از برق و گاز تامین می شود. در این تحقیق بهره وری کل عوامل تولید زیر بخش های منتخب صنعت ایران به روش شاخص عددی محاسبه شده اند. سپس تاثیر تغییر قیمت برق و قیمت گاز به عنوان جانشین های قیمت انرژی و همچنین سرمایه انسانی و هزینه های تحقیق و توسعه بر بهره وری زیربخش ها با داده های ترکیبی از روش اقتصاد سنجی با استفاده از سیستم معادلات همزمان و برآورد رگرسیون های به ظاهر نامرتبط در سال های 1374 تا 1388 بررسی شده اند. نتایج نشان می دهد تغییرات قیمت گاز و تغییرات قیمت برق اثر متفاوتی بر زیر بخش های صنعت ایران دارند. این اثر در تعدادی از آنها مثبت، در تعدادی منفی و در تعدادی هم بدون معنی است.